سلام، شاید قصد راه اندازی کانال داشته باشم، حالا شما که هی سر میزنید لطفا عضو کانال ایتای وبلاگ بشید تا ببینیم چه خبره!
گاهی خروج، انقلابی است که انقلابیون‌ش را خارجی می‌خوانند.
انقلاب در لحظه رخ می‌دهد، ولی اثرش در تاریخ دیده میشود،
پس گاهِ انقلاب (که خروج می‌خوانندش) نگاهت به تاریخ باید باشد، نه گرد و خاک پیش رو؛
تاریخی که رقم نمی‌خورد جز به اراده‌ی خدا،و البته به دستان انقلابیون.
بسم الله الرحمن الرحیم
آدم فقط ملجأش باید خدا باشد، هیچ کس دیگر نمی‌تواند جز خدا تکیه گاه آدمی باشد، هیچ کس یعنی هیچ کس، نه پدر، نه مادر، نه همسر، نه فرزند، نه برادر و خواهر و نه هیچ کس دیگر؛ حتی معصوم هم، چون آیینه‌ی تمام نمای ذات اقدس الهی برای ماست ملجأ ماست چون حتی در زیارت امین الله آنجا که سر بر قبر مطهر معصوم می گذاریم به ما دستور داده که بگو اللهم ... یعنی سر بر قبر این امام بگذار ولی بگو خدایا، پس تکیه گاهت باز هم خداست.
این غارنشینی نیست، این دوری گزیدن از آدم ها نیست، این یعنی در اوج دلبستگی به زن و فرزند و پدر و ... در اوج ارتباط، در اوج تکافل و تعاون با آدم ها، در اوج رفع حوایجت به دست دیگران، باز هم حواست به خدا باشد، بدانی که هیچ کس جز او پناهت نیست، هیچ کس یعنی هیچ کس.
این روزهایی که به واسطه کرونا بحث هایی در موضوع تقابل علم و دین مطرح میشود، لازم می‌دانم کمی مطالعاتم را اینجا در وبلاگم بنویسم و اینکه بعدا کی و کجا مفصل به آن بپردازم را غیر از خدا نمی‌داند.
بعضی از عناوینی که باید دقیق بررسی شود اینهاست:
- تعریف دقیق علم
- تعریف دقیق دین
- تعریف ساینس و تفاوت آن با علم مورد نظر
- تجربه و قلمرو آن در دین
- سیره عقلا و قلمرو حجیت آن در احکام شرعی
- نفی استیلای کفار بر مومنین
- شک و تردید در یافته‌های تجربی مطرح شده در جهان
- و شاید چند عنوان دیگر
و قبلش توضیحی کوتاه بدهم چون ممکن است کمی بحثش تخصصی بشود. مجتهد برای اینکه در امور مختلف بتواند حکم بدهد، گاهی از میان منابع دست اول مثل قرآن، روایات و براهین عقلی دلیل روشنی نمی‌یابد و لاجرم در این مواقع به عرف یا روش و مسلک عاقلان جامعه عمل می‌کند، به این معنا که اگر عده‌ای عاقل باشند در این مواقع چه می‌کنند. حال برویم سراغ اصل مطلب.
سیره عقلا و استفاده از نظر متخصص یک امر، در دین امری پسندیده و جایز است لکن کدام عقلا؟ در چه شرایطی؟ و در چه مسائلی؟
همه این چراها جای بررسی دارد.
روزنه‌ی بهره بردن از عقلا و عرف در هنگام دسترسی نداشتن به معصوم، نه چنان گشاد و بی در و پیکر است که هرکسی شامل عقلا شود و هر جمعی عرف محسوب شود و نه چنان تنگ که به بن بست برسیم.
امام خمینی رحمه الله در کتاب اجتهاد و تقلید خود می‌فرمایند:
«بنابراین، ضابطه مراجعه جاهل به عالم، همان دفع احتمال خلاف و اشتباه است، به گونه‌ای که احتمال خطا آن قدر ناچیز می‌باشد که عقلا به آن اعتنا نمی‌کنند. بی‌شک این ملاک نسبت به تشخیص افراد خبره و متخصص نیز، نزد عقلا معتبر است؛ چه فرد اعلمی موجود باشد یا نه. از این رو در صورت نبود فرد متخصص‌تر بر اساس نظر متخصص عمل می‌کنند که خود دلیل محکمی بر اعتبار ملاک مزبور نزد عقلا است وگرنه عمل بدون ملاک چگونه می‌تواند معقول باشد؟»خلاصه‌اش میشود اینکه یکی از ضابطه‌های رجوع به سیره‌ی عقلا این است که آن عقلا احتمال خطا کردن‌شان آنقدر کم باشد که به حساب نیاید، نه اینکه متخصصین و عقلایی که احتمال خطای‌شان زیاد است و این کثرت خطا به تجربه یا حدس عقلی مشهود گشته است و اگر دقت کنی اینها اصلا شامل عقلای مورد نظر نمی‌شوند.
و امام هم خیلی زیبا و لطیف فقط در یک جمله این را بیان کرده است، عربی‌اش را می‌آورم چون واضح‌تر است:
«لا إشکال فی أنّ رجوعه إلیه، إنّما هو لأجل طریقیّته إلى الواقع وکشفه عنه، وأنّ منشأه إلغاء احتمال الخلاف؛ لأجل غلبة موافقة قوله للواقع، وندرة المخالفة؛ بحیث لایعتنی بها العقلاء، بل یکون نوع العقلاء فی مقام العمل، غافلًا عن احتمال المخالفة، فیعمل على طبقه، ویرى وصوله إلیه بارتکازه، نعم لو تنبّه یرى أنّه لیس بعالم»
«در صورتی که فتوای مجتهد اعلم با غیر اعلم اختلاف داشته باشد، باید کیفیت سیره عقلا را در این باره بررسی کنیم. ابتدا لازم است ضابطه رجوع جاهل به عالم بیان شود تا موضوع روشن گردد. شکی نیست که رجوع جاهل به عالم به خاطر آن است که نظر عالم راهی به سوی واقع بوده و کاشف از آن می‌باشد. و این رجوع از آنجا ناشی میشود که نظر عالم اغلب مطابق واقع بوده و کمتر خلاف در می‌آید که عقلا به آن اعتنا نمی‌کنند و حتی نوع عقلا در عمل به احتمال خلاف واقع بودن نظر عالم توجهی ندارند. لذا بر اساس نظر عالم عمل کرده و آن را مطابق واقع می‌دانند. البته اگر توجه کند ممکن است او را غیر عالم یابد»
شاید نتیجه:
متاسفانه در فضای علمی دنیا ما برده‌ی فرضیاتی هستیم که نه ثابت شده‌اند و نه اجازه‌ی بررسی دقیق آنها را به احدی می‌دهند، یک نمونه‌اش را می‌توانید در مستند اخراج شدگان ببینید و هزاران نمونه‌ی دیگرش را حتما در بحث تاریخ علم جستجو کنید، خب هیچ شکی وجود ندارد که اگر یک پزشک یا یک مکانیک کافر و مشرک بر اساس تجربه و آزمایش به نظری رسید که در اکثر مواقع مطابق با واقع بود و صحیح، شرعا هم میشود ملتزم به آن شد لکن همه مشکل سر همین "اگر" است،
متاسفانه کمی خوش بین هستیم به آنچه به نام تاریخ علم و دانش در دنیا نوشته اند، به طور کاملا حساب شده حتی کتاب های علمی هم برای ما سانسور شده‌است، مثلا در مورد اینکه زمین مرکز است یا خورشید، دست کم علمای به نام اسلامی که حرف اول را در علم هیئت و نجوم دارند قائل به نظریه زمین مرکزی هستند اما در کجای 12 سال مدرسه و دانشگاه و حوزه و ... شما این نظریه را می‌خوانید و بحثش می‌کنید؟
پس کدام عقلا قرار است بیایند در حکم شرعی یک مجتهد دخیل باشند؟! همین عقلایی که حتی یک بار یک نظر مخالف را نشنیده و بررسی نکرده‌اند؟
پیرامون همین کرونا دقت کنید، دقیقاً چه کسی برای ما تعیین و تکلیف می‌کند که راه‌های انتقال ویروس چه هستند؟ چه کسی به ما می‌گوید که راه‌های پیشگیری‌اش چه هستند؟ راه‌های درمانش چطور؟
آیا اگر بیرون آمدن از خانه باعث انتقال بیماری میشود، عقلای جامعه‌ی ما که فرض بگیریم پزشکان هستند این مطلب را به دلیل و استقرای قابل قبول ثابت کرده‌اند؟ ولو فقط برای جامعه‌ی پزشکی ایران؟ یا چون سازمان بهداشت جهانی این را می‌گوید ما عمل می‌کنیم؟
موید حرفم را از زبان خود مسئولین وزارت بهداشت دنبال کنید. وقتی مجری برنامه تلویزیونی از یکی از مسئولین بهداشت سوال می‌کند که قرارگاه بقیه الله وارد فاز تولید داروی درمان کرونا که گیاهی هم هست شده آن مسئول پاسخ می‌دهد که نه ما و نه سازمان بهداشت جهانی همچنین اجازه‌ای را نمی‌دهد.
یعنی وقتی مجتهد اسلامی می‌خواهد در مورد یکی از مسائل پزشکی نظر بدهد و لازم بشود نظر متخصصین پزشکی را جویا شود، آیا نباید دقت کند که سازمان بهداشت جهانی را جزء عقلا حساب کرده است؟ یا نه اصلا سیره کفار هم می‌تواند حجت شرعی یک فتوا قرار بگیرد؟ یا شاید اصلا سازمان بهداشت جهانی جزء کفار و دشمن حساب نمی‌شود؟
آخر حرفم سخنی از یکی از عجایب و نوادر عالم اسلام علامه طهرانی باشد که پیرامون این قاعده می‌فرمایند:
«کلّ ما حکم به العقل حکم به الشرع؛ و کلّ ما حکم به الشرع حکم به العقل»
اگر مراد از کلمۀ عقل در این دو قاعده، همین عقلهاى نظرى باشد که عامّۀ بشر دارند، و با آن ترتیب امور منزل و اجتماع و تنظیم مدنیّت خود را مى دهند، هیچ کدام از دو ملازمه بطور کلّى صحیح نیست.
زیرا در بسیارى از موارد مى بینیم که عقلاء حکمى را دارند که شرع بر خلاف آن را آورده است؛ مثل معاملاتِ ربویّه و اصول مسائل بانکدارى...
و اگر مراد، همان عقل انسانىِ واقعى و حقیقى باشد که در انبیاء و ائمّه موجود است که با عنایت به جنبۀ ملکوتى و عِلوى انسان، نه با ملاحظات حیوانى وى ملحوظ گردیده است...در این صورت هر دو قاعده و هر دو ملازمه صحیح است. کتاب «نور ملکوت قرآن» ج ۲ ص ۵۰۲ و ۵۰۳ با تلخیص
آغا واقعا ببخشید ها، شماهایی که هر روز به وبلاگ بنده سر میزنید، و آمار وبلاگ نشون میده! چرا محض رضای خدا یه کامنت نمی‌ذارین؟ واقعا چرا؟ من به چی دلم خوش باشه؟
پناه همه‌ی عالم، حرمی‌ست که حرم همه اهل بیت علیهم السلام است.
قدیم، حوزه علمیه علمایی داشت که هنگام مشکلات و بلایا، به مردم توصیه می‌کردند به زیارت قبور مطهر امامان و امام‌زادگان بروید، دلم از آن دست علما می‌خواهد.
هزاربار اُف بر حوزه‌ی علمیه‌ای که بازیچه‌ی دست دشمن شود.
+ مدیونید اگر فکر کنید به کرونا ربطی داشت.
این موارد را هم رعایت کنید و با خیال آسوده زندگی کنید:(روی تصویر کلیک کنید)
امروز سفر دوماهه‌ام تمام شد. البته تمام نشد، بهتر است بگویم بعد از دو ماه سفر امروز به وطن رسیدم، چون هنوز سفرهایم ادامه دارد و امروز پایان سفرم نبوده است.
لکن به نظرم مهم شد که از این سفر دوماهه چیزهایی بنویسم، اگرچه که قبلاً از سفر یک‌روزه کلی می‌نوشتم، ولی حالا تنبل شده‌ام متأسفانه.
فهرست سفرنامه:
قم هیچ‌وقت برایم مقصد نبوده‌است
از سبزوار به قم رفتم، همراه با همسر، فرزند ، پدر و مادر و چند روزی را در قم بودم. قم هیچ‌وقت برایم مقصد نبوده است، حتی همان زمانی هم که طلبه شدم هیچ‌وقت قم را مقصد نهایی خودم نمی‌دانستم، شاید آن زمان سبزوار یا شهری دیگر را مقصد نهایی می‌دانستم که البته امروز همان را هم نمی‌دانم، ولی هیچ‌وقت قم برایم مقصد نبوده است و برای کسانی که قم را مقصد نهایی خود کرده‌اند همیشه تأسف خورده‌ام.
آدم باید بیاید به قم که برود، که برود کار کند، که انگیزه و علم بگیرد و در گوشه‌ای دیگر اثرگذار باشد. فلسفه همه شهرهای زیارتی همین است که «زر فانصرف»، بماند که قم، هم حرم همه اهل‌بیت و هم محل بحث‌های دقیق علمی است، ولی نباید در قم ماند.
از سبزوار به قم رفتم و چند روزی برای زیارت و فکر کردن ماندم و با اتوبوس بین راهی وی آی پی به شیراز رفتم، از وی آی پی هم فقط اینکه می‌توانم پایم را راحت دراز کنم یا روی هم بیندازم برای خوشایند است نه هیچ‌چیز دیگرش مثل تخت شدنش یا ... چون شدیداً از ناحیه پا اذیت می‌شوم وقتی در تنگنا باشم، یا حتی قطار را فقط برای این می‌خواهم که می‌توانم هر وقت احساس کردم پاهایم خشک شده در راهروی قطار قدم بزنم.
(اصطلاح خشک شدن پا، شاید برای همه لهجه‌ها مفهوم نباشد، یعنی مدت زیادی که پا در یک حالت قرار می‌گیرد و احساس می‌کنی باید قدم بزنی تا راحت شوی.)
راه بخیل نشدن
با همسرم و دخترم خدیجه به شیراز رفتم. شیراز بیشتر وقتم به جلسات با خانواده‌های مکتب اسلامی می‌گذشت، به جلسات ترجمه کاربردی قرآن و طب اسلامی، و البته کلاس‌های بچه‌های مکتب اسلامی.
معمولاً مهمان خانواده‌ها می‌شویم و در هر مهمان شدنی، آشنایی با فرهنگ و آدابی از یک خانواده و قوم. درست است که شیرازی‌ها اخلاق مشترک زیاد دارند ولی اختلافات آداب‌ورسومی زیادی هم دارند.
خوب است حالا حتی مختصر هم که شده، از این نوع سفر کردن بگویم، سفرکردنی که بین ما شاید کمرنگ شده باشد و البته می‌بینیم که در دنیای مدرن غرب، گاهی روش‌های سنتی مسلمانان و ایرانی‌ها به‌عنوان یک ایده نو یک استارت آپ و ... معرفی میشود، ولی خود ایرانی‌ها و مسلمانان چشمشان به غرب است.
درست است که مهمان شدن هزینه هتل و مسافرخانه و غذا و ... را ندارد یا کمتر دارد، ولی این‌همه‌ی فایده مهمان شدن نیست.
فایده‌ی مهمی که دارد در این حدیث زیبا قشنگ بیان شده است:
امام رضا(علیه‌السلام):
السَّخِیُّ یَأکُلُ طَعامَ النّاسِ لِیَأکُلُوا مِنْ طَعامِهِ، وَالْبَخیلُ لا یَأکُلُ طَعامَ النّاسِ لِئلّا یَأکُلُوا مِنْ طَعامِهِ!
آدم باسخاوت از طعام مردم می‌خورد تا آنان نیز از طعام او بخورند ولی آدم خسیس از غذای مردم نمی‌خورد تا آنان هم از غذای او نخورند! (عیون‌الاخبار، ج ٢، ص ١٢ ـ بحار، ج ٧١، ص ٣٥٢)
به نظرم این حدیث دارد یک روش ارائه می‌دهد که اگر می‌خواهید اهل سخاوت شوید زیاد مهمان شوید و زیاد مهمان بپذیرید.
وقتی شما مهمان کسی می‌شوید یک معنی‌اش این است که میزبان از این به بعد در شهر شما یک‌خانه دارد که هر وقت به آنجا سفر کند شما میزبانش هستید.
همه اینها یک طرف، اینکه طلبه باشی و مردمی که با خو و مرام طلبه‌ها آشنا نیستند و تو را مهمان می‌کنند و تازه از نزدیک می‌فهمند که طلبه‌ها چطور زندگی می‌کنند یک طرف مهم قضیه است. از جایی هم که اصل کار و فعالیتی که دارم برای تقویت خانواده و محور شدن خانواده در تمام امور است، پس باید با مردم زندگی کرد، در کلاس و جلسه نمی‌شود با مردم زندگی کرد، باید واقعاً زندگی کرد با مردم.
شاید خیلی مرتبط نباشد، ولی «خانه عالم» که امروزه بابش کرده‌اند خیلی چیز روبراهی نیست به نظرم.
حالا می‌گذرم فعلاً از شیراز.
فقط یک‌شب که خانه یکی از خانواده‌ها بودم برایم بلوط آوردند، من اولین بار این بلوط‌های قشنگ را از نزدیک می‌دیدم، همان شب کباب کردیم و خوردیم.
با پرستیژ نمی‌شود با مردم زندگی کرد
زمانی که شیراز بودم برنامه داشتم به بندرعباس هم حتماً سفری داشته باشم، چون آنجا هم لازم بود که یک سری جلسات و گفتگوها گذاشته شود تا برنامه برای مکتب اسلامی کمی جلوتر بیفتد.
کاملاً اتفاقی سفری به داراب مهیا شد که سفر خیلی مطلوبی از جهتی نبود، چون هماهنگی‌های انجام شده خیلی نتیجه نداده بود، البته از جهتی هم من به این سفرها عادت دارم، بااینکه خیلی‌ها با پرستیژشان نمی‌سازد، یا به قول لهجه محلی ما به شانه‌شان راه نمی‌دهند که این‌چنین سفرهایی بروند.
ولی خب با امام جمعه داراب جلسه خوبی داشتم و مهم‌تر اینکه داراب بهانه‌ای شد تا رفتن به بندرعباس برایم جدی‌تر شود.
نصف راه بندرعباس را آمده‌ام
به نقشه که نگاه کردم دیدم نصف راه بندرعباس را آمده‌ام و اصلاً متوجه این مسئله نبودم، لذا همان‌جا تصمیم گرفتم که به شیراز برنگردم و به بندرعباس بروم.
داراب شهر جالبی ست، سید بزرگوار شهر مرحوم نصابه از علمای شهر داراب است که مردم خیلی به او اعتقاد دارند.
مسجد جامع قدیمی زیبا و البته بدون استفاده چندانی هم دارد و البته مثل اکثر شهرهای فارس مرکبات عالی و مخصوصاً پرتقال دارابی.
چند روزی که داراب بودم، خانه یک پیرزن بودم، پیرزن شوهر داشت اما شوهرش چند سال است که به کویت رفته و برنگشته، یک جورایی ول کرده و رفته و فقط هرچند وقت یک‌بار کالای لوکس و قشنگ و خارجی‌ای برای خانه می‌فرستد.
پیرزن خیلی خیلی خوشحال بود که یک طلبه به خانه‌اش آمده بااینکه اول فکر می‌کردم این ذوقش به خاطر این است که شاید طلبه کم دیده است ولی بعد متوجه شدم که اتفاقاً خانه‌اش اکثر اوقات مهمان طلبه دارد.
پیرزن که فهمیده بود من طبیب اسلامی هستم همه زن‌های فامیل و محل را آورد منزل تا طبابت کنم.
لباس پرچین و گشاد با قلیان برازجانی
پیرزن‌هایی که لباس بختیاری به تن داشتند و چقدر من عاشق این لباس شدم، آن‌هم به چند دلیل که یکی‌اش این بود که این لباس از بس پرچین و گشاد است اصلاً معلوم نیست که زن زیر این چادر چه جثه‌ای دارد و حجابش خیلی عالی است. شاید بعداً این را بیشتر توضیح دهم. زن‌ها می‌آمدند دورهم، قلیان برازجانی می‌کشیدند و من هم گوشه‌ای نشسته بودم و به درد و مرضشان رسیدگی می‌کردم.
خانه پیرزن را ترک کردم به قصد بندرعباس، با اتوبوس شیراز - بندر که از داراب می‌گذشت، وی آی پی بود، که البته فقط اسمش وی آی پی بود که برای پاهای من همان کافی بود.
پیرزن خرمایی هم به سوغات به من داد خرمایی که روز قبلش برای خودش آورده بودند، اسمش به گمانم «گنتار» بود، ولی طعم متفاوتی داشت کمی تند بود.
تا اینجای نوشته دوهفته‌ای از سفر شیرازم گذشته و تقریباً اواسط آذرماه است.
ساندویچ هشت پا
و امّا بندرعباس.
ازاین‌جهت که اولین بار بود که پایم به بندرعباس می‌رسید جذابیت سفرم صدچندان شد، و از این جهت که خانواده‌های بندرعباس مثل همه خانواده‌های مناطق جنوبی و گرم سیری و کویری، مهمان‌نواز و خونگرم و اهل معاشرت هستند این سفر به صورتی مضاعف به‌یادماندنی شد.
پیشتر دوستانم به بندرعباس آمده بودند و اقداماتی برای تأسیس مکتب اسلامی انجام داده بودند که تلاش‌های خوبی بوده ولی برای راه‌اندازی کامل مکتب راه زیادی باقی‌مانده بود.
کمی از خود بندرعباس بگویم، خلیج فارس واقعاً قشنگ است، از دریای شمال خیلی قشنگ‌تر. خیلی تمیزتر، خیلی دلنوازتر و چشم‌گیرتر.
تقریباً هرروز چند دقیقه یا ساعتی را با خانواده و خانم مبین و بچه‌هایش که از شیراز به ما ملحق شدند کنار دریا بودیم، هر دفعه هم سعی می‌کردیم به بخش جدیدی از ساحل برویم، که معمولاً چون بلد نبودیم خیلی جای خوبی را انتخاب نمی‌کردیم، بعدتر محل سورون را که پیدا کردم فهمیدم قشنگ‌ترین ساحل، همین محله سورون است.
منطقه‌ای که اکثراً اهل سنت بودند و صاحبان قایق و لنج.
یک‌شب که با یکی از بچه‌های بندرعباس به اسم سبحان رئیسی که جوان خیلی گلی است به ساحل رفتیم و هوس غذا کردیم، گفت لب ساحل با احتیاط غذا بخورید، چون اگر نپرسید ممکن است از گوشت کوسه و هشت پا و ... باشد که در احکام ما حرام است.
مناره یا دودکش‌های مسجد شیخ لطف الله؟!
یک روز هم به جزیره هرمز رفتیم. از اتفاقات بدی که آنجا و در همه محل‌های گردشگری می‌افتد عبور می‌کنم، گردشگری امروز در کشور به هیچ وجه پیوست فرهنگی ندارد، و نهادهای فرهنگی و انقلابی به هیچ عنوان در مسئله گردشگری ورود نکرده‌اند و این دو آسیب جدی دارد، اولاً گردشگری تبدیل به منبع درآمدی تنها شده که هیچ نصیب دیگری برای کشور و مردم ما ندارد. و ثانیاً خیلی از این مکان‌های گردشگری در دل خود فرهنگ‌های ملی و دینی اصیلی دارند که به هیچ وجه در این بازدیدها لحاظ نمی‌شود،
به قول یکی از دوستانی که در دانشگاه امام صادق پایان‌نامه‌اش روی موضوع گردشگری بود، می‌گفت: یکی از این تورهای گردشگری در اصفهان را مشاهده کردم که به توریست‌های خارجی می‌گفت این مناره‌های مسجد شیخ لطف الله اصفهان دودکش هستند!!!
و تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل.
شما وارد ارگ کریم‌خان شیراز که می‌شوید باید نوع معماری قوی و محکم و اسلامی را یاد بگیرید، معماری‌ای بدون اسکلت آهنی، و بعد در شهرسازی‌ات از آنها استفاده کنی نه اینکه فقط این میراث را لب طاقچه بگذاریم و نگاهش کنیم.
گردشگری مثبت و سازنده
افسوس باید خورد که این‌همه تورهای گردشگری درست می‌شوند که فقط عده‌ای را در طبیعتی بکر وارد کنند، بزنند و برقصند و فقط چندساعتی از ترافیک و دود و شلوغی دور شوند، بی‌توجه به اینکه میشود از این مناطق الگو گرفت و در زندگی یک سبک ایجاد کرد و آن را جاری کرد، حتی در آپارتمان‌های تهران شلوغ.
سراغ دارم کسانی را که در تهران و آپارتمان‌هایش، حتی گندم را هم در خانه با آسیاب سنگی و دستی آرد می‌کنند و روی ساج نان درست می‌کنند، این یعنی گردشگری مثبت، یا خیلی از تهرانی‌ها هجرت معکوس به روستان و شهرهای کوچک را آغاز می‌کنند.
دوستی هندی دارم که البته ایرانی هم هست، فکر می‌کنم برای اولین بار دارد گردشگری به این سبک را راه می‌اندازد، البته مشکلات زیادی هم پیش رویش دارد.
از خوبی‌های جزیره هرمز یادم رفت بگویم، البته تا می‌گویم خوبی یاد مظلومیت مردم ساکن هرمز می‌افتم، که اصلاً به وضعیتشان رسیدگی نمی‌کنند و زنان هرمزی التماست می‌کنند که یک شیشه از خاک رنگی هرمز از آنها بخری و مگر این یک یا چند شیشه چه مشکلی را از آنها حل می‌کند؟ آن‌هایی که در جزیره هرمز نه دامداری دارند نه کشاورزی، و نه هیچ درآمد دیگری. و کسانی که این‌همه به فکر گردشگری هرمز هستند ذره‌ای به فکر مردمش نیستند.
جزیره هرمز واقعاً بی‌نظیر است، کاری به خاک‌های رنگی‌اش ندارم که همه به همین می‌شناسندش یا ساحل نقره‌ای، منظره‌های عجیب و بی‌کران و بی‌انتهایش به نظرم استثنایی هستند، بر فراز صخره‌های دره لاک‌پشت‌ها که می‌ایستی این استثنایی بودن را می‌فهمی.
بهشت میناب
پنجشنبه به میناب رفتم، جلسه‌ای برای مکتب اسلامی آنجا ترتیب داده بودند.
میناب بهشت بندر است، اگر زیبایی‌های طبیعت و مردم بندرعباس آغشته به آفاتی شده که همه شهرهای تجاری و بندری به آن دچار می‌شوند، میناب مبرا از همه آن بدی‌هاست، نه همه‌اش، ولی خیلی چیزهایش بکر است.
یکی از چیزهایی که مدت‌ها بود دنبالش بودم را در میناب پیدا کردم، محصولات حصیری خرما.
خرما مصداق عینی برکت است. از سرتاپایش قابل‌استفاده است.
پوست و چوب و لیف و شاخه و هسته و حتی درختی هم که قرار است بمیرد پنیرک داخلش قابل استفاده است.
مدتی هم که در طبس بودم، یکی از دغدغه‌هایم همین بود که چرا در این شهر آنقدر از خرما استفاده‌ی خوب نمی‌کنند.
مثلاً قهوه هسته خرما را پیشنهاد دادم و اجرایی هم شد، ولی حصیر خرما نیاز به تخصص داشت و اکثر طبسی‌ها فقط جارو با پیشک خرما می‌توانستند درست کنند؛ قرار شد خانم‌هایی که در میناب پیگیر کار مکتب هستند آموزش حصیربافی در طبس را به‌زودی دنبال کنند.
با خرمای مرداسنگ هم برای اولین بار در میناب آشنا شدم، قبلاً خرمای خاصویی را دیده بودم و خیلی برایم جالب بود که چقدر خوش‌طعم است، این خرما هم مثل همان خاصویی است.
از میناب حرف برای گفتن زیاد است.
الان که مشغول نوشتن هستم یک ماهی از سفرم به میناب گذشته و چند روز دیگر دوباره عازم جنوب هستم و انشاالله دوباره چیزهایی خواهم نوشت.
بشاگرد
میناب که رسیدم به بشاگرد نزدیک‌تر شدم، 180 کیلومتر دیگر مانده بود که به بشاگرد برسم، بشاگرد منطقه‌ای که برای من مبدأ تحولات بزرگی بود، آن‌هم فقط به خاطر حاج عبدالله والی. خیلی سعی کردم که در این سفرم به بشاگرد بروم ولی نشد، والان که این نوشته را می‌نویسم بشاگردی‌ها درگیر سیلاب هستند.
با تماس‌هایی که با بچه‌های بشاگرد داشتم گفتند که مشکل اولیه‌شان آرد است، آردی که با هلی کوپتر باید به دستشان برسد، چون مشکل همیشگی این منطقه نداشتن راه مناسب است.
به مخاطبین گوشی ام پیام دادم که مشکل بشاگرد آرد است، در روضه‌های خانگی که در ایّام فاطمیه می‌رفتم به همین مسئله می‌پرداختم؛
هزینه 5 تن آرد را فرستادم به یکی از خانواده‌های بسیار خوب میناب، آقای سلیمانی.
مردی که یک‌شب در میناب مهمانش بودیم و شبی بسیار عجیب بود.
شبی که از خاطره‌های عجیب مرد خانه پر بود، شبی که همه اهل منزل دورهم جمع شدند و مهیاوه و سوراقی درست می‌کردند، نان معروف بندری‌ها.
به بندرعباس برگشتم. از بندر به میناب با خانواده آقای نجف زاده همراه بودیم، با هم برگشتیم و همسر و خدیجه‌ام را با قطار به طبس فرستادم که آنجا قرار بود پیگیر یک سری از برنامه‌های خانواده‌های طبس باشد.
دیدار با پیرزنی 130 ساله
شاید عجیب‌ترین و البته تمدنی‌ترین بخش سفرم همین برگشتم به بندرعباس باشد.
وقتی به بندرعباس برگشتم، در یکی از جلسات که بحث طب اسلامی شد و مسئله مهم فرزند آوری و زایمان مطرح شد خانم بهرامیان که در بندرعباس فعال طب اسلامی هستند گفتند که پیرزنی 130 ساله هست که قابله بوده! تا گفتند قابله است انگیزه‌ام صدچندان شد که هم یک پیرزن معمّر 130 ساله را ببینم و هم هزار سؤالی که نسبت به قابلگی داشتم را بپرسم.
یکی از مشکلات بزرگ فرزند آوری در کشور ما سختی و مصائب دوره بارداری و خود فرآیند زایمان است، البته علاوه بر خیانت‌هایی که دشمنان وعده‌ای پیرو غافل آنها در کشور انجام داده‌اند تا فرزند زیاد را در ذهن مردم کاری قبیح و زشت و سخت جلوه بدهند.
در کشور ما که برای رساندن کمترین خدمات پزشکی به روستاها با کلی مشکل مواجه هستیم، شاهد بودیم که در دهه 70 از دورترین روستاهای کشور مینی‌بوسی زنان روستا به شهر می‌رفتند ولوله‌هایشان را می‌بستند.
در حوزه علمیه میناب کتابی دیدم که رویش نوشته‌شده بود «فرزند کمتر آموزش بهتر»، حتی خود مسئولین حوزه هم نمی‌دانستند چرا این کتاب اینجاست؛ کتاب را که دیدم چاپ دهه 70 بود، و آسمان ریسمان کرده بود که بفهماند فرزند زیاد چه مضراتی برای کشور دارد، حتی مسخره‌تر آخر کتاب بود که آیه و روایت آورده بود تا اثبات کند فرزند باید کم باشد، کتاب را به‌عنوان سند خیانت هنوز به همراه دارم.
حالا جدای از این خیانت‌ها، به خاطر مشکلات عدیده‌ای که فرصت ذکرش نیست، بارداری و زایمان بسیار سخت شده است، که خب البته همین هم غفلت و یا خیانتی است پشتش.
مثلاً زایمان‌های سزارین که هزار و یک مشکل را برای زنان به وجود می‌آورد و برای بارداری‌های بعدی کار را سخت می‌کند، فقط با چند دقیقه مهارت یک قابله حل میشود و احتیاجی به سزارین ندارد. نمونه‌ی شایعش حالت قرار گرفتن بچه داخل شکم مادر است، که اگر سر بچه بالا باشد پزشکان مجبورند که سزارین کنند ولی در عرض چند دقیقه یک قابله قدیمی می‌تواند بچه را سر و ته کند و دیگر احتیاجی به سزارین نباشد.
پیرزن 130 ساله بندری خیلی سر حال بود و سرزنده، اگر وسط حرف‌هایش نمی‌پریدم کل خاطرات 130 سالش را تعریف می‌کرد!
با خانم بهرامی که در جلسه بود تمام سؤالاتی که می‌شد پرسید را پرسیدیم و تجربه‌هایش را ثبت کردیم. انگیزه اصلی‌ام از دیدار با این پیرزن هم همین ثبت تجربه و انتقالش به دیگران بود. چند سالی است که شدیداً پیگیرم مسئله زایمان در خانه و آن‌هم کاملاً طبیعی گسترش پیدا کند که الحمدالله خیلی‌ها امروز به همین روش فرزندشان را به دنیا آورده‌اند. آن‌هم کاملاً سالم، بدون کمترین زحمتی.
جالب‌تر این است که تمام خانم‌هایی که تجربه زایمان در خانه را داشته‌اند در مقایسه با زنانی که زایمان غیرطبیعی یا طبیعی در بیمارستان را تجربه کرده‌اند شوق بیشتری برای فرزند بعدی دارند و تجربه شیرینی از زایمان به خاطر دارند.
چند سالی است که هر جا شنیده‌ام قابله‌ای هست به هر شکلی که بوده سراغش رفته‌ام و پای صحبت‌هایش نشسته‌ام و امروز خیلی از زنان مایل‌اند که از این قابله‌ها کسب تجربه کنند.
بماند حرف‌ها برای بعد، این موضوع خودش فرصت جدایی می‌طلبد، در حال نگارش و تألیف کتابی اختصاصی در همین موضوع هم هستم.
شهری که فقط درخت میوه دارد
بندرعباس را ترک کردم و به طبس رفتم، یک‌هفته‌ای در طبس بودم.
پیش از اولین سفرم به طبس گلشن در اسفند 96، تصویری که از طبس در ذهن داشتم کویر ماسه زاری بود که لاشه‌های هلی کوپترهای آمریکایی در آن افتاده است.
اما طبس بهشتی داخل کویر است.
مردم خونگرم، مهمان‌نواز، کریم.
شهری که تمام درخت‌هایش درخت میوه است، خرما و زیتون و نارنج، حتی در روستاهایش انار و گیلاس و آلو و عجیب‌تر برنج!
بیشتر از طبس دوست دارم بنویسم که انشاالله در فرصتی دیگر.
این نقاشی هم شاهکار هنری یکی از دخترهای مکتب اسلامی طبس است، و خب آن مثلاً آخوند هم بنده هستم.
کتابی که سوخت بیشتر از اینکه دودش در چشم طب اسلامی برود و برای آیت الله تبریزیان و فعالین طب اسلامی هزینه درست کند به چشم حوزه علمیه خواهد رفت و هزینه‌ای برایش درست می‌کند که بیش از پیش حوزه علمیه را ناکارآمد نشان می‌دهد.
حوزه‌ی علمیه‌ای که نتواند یک جریان علمی را در خودش جای دهد و یک روز به فشار جریانی خاص درس فلسفه را تکفیر کند و یک روز به فشار صنفی خاص کرسی درس طب اسلامی را به رسمیت نشناسد تا همیشه‌ی دهر فقط با لگد دشمن از خواب بیدار میشود.
حوزه‌ای که هنوز بین اخباری‌گری و فلسفه و عرفان متحیّر مانده نه اصولش و نه رجال و فقه و فلسفه‌اش کار به جایی می‌برد.
حوزه‌ای که قرار بود تمدن عظیم اسلامی را پیاده کند و اکنون شیوه مرکز مدیریتش و شیوه مدیریت مدارسش بر اساس همان الگوی وارداتی دارالفنون است تمدن اسلامی فقط برایش دو کلمه بیشتر نیست که از قضا همین این دو کلمه نه در قرآن آمده است و نه در احادیث! و البته حوزه علمیه از باب احتیاط به قدر متیقّن تمدن اسلامی اکتفا می‌کند که همان عمل به رساله عملیه است! و نسبت به امور دیگر سکوت اختیار می‌کند!
حالا این روزها در حوزه‌ی علمیه عده‌ای شتاب‌زده بیانیه می‌دهند، عدّه‌ای جاهلانه در اینستاگرام‌شان تاریخ کتاب‌سوزی را مطرح می‌کنند، عدّه‌ای از ترس از دست دادن میزشان در نهادهای دولتی اعلام انزجار می‌کنند و البته در خارج حوزه هم عدّه‌ای موج‌سواری.
دلم می‌خواست تحلیل مفصل‌تری در مورد حرف‌های مهم پیرامون حوزه و علم بنویسم که خب کار مهم‌تری دارم این روزها، مکتب اسلامی و خانواده‌ها و سیل بشاگرد و خیلی کارهای دیگر، ولی این روزها این یادداشت بیشتر از همه خوب بود.
هاریسون؛ طب اسلامی؛ آیت الله تبریزیان؛ حوزه علمیه
آفت نصیب هر جانداری هست و گریزی از آن نیست.
آفت شروع یک خرابی است از یک جهت، و شروع یک حرکت بزرگتر است از جهتی دیگر.
کشاورززاده ای یک بار گفت: درخت سیبی را پدرم یک سال آفت کشی نکرد و سال بعد آن درخت سیب نداد؛ من متعجب بودم که چرا پدرم این کار را نکرد، آن درخت سیب بعد از دو سال، سیبی داد که از قبل بهتر بود، و این نبود جز به خاطر لطف آفت.
***
آفت تو را از عادت دور می کند تا به شیرینی میوه ات عادت نکنی و بدانی شیرین تر از این هم هست، پس کمی تلخی آفت لازم است.
اگر به هُش‌دار آفت هم توجه نکنی و تماماً او را به خود واگذاری، ممکن است درختت را ریشه کن کند پس این آفت نه گریزی از آن ست و نه ترس و یاسی از آن.
آفت به صبر تو هم کار دارد، به دوراندیشی تو هم کار دارد؛ وقتی به انار سرخ و سیب آب دار فصل فکر می کنی این آفت کوچک و حتی این کرم داخل سیب برایت حقیر می نماید، امّا اگر این صبر و نگاه نباشد آفت صبر تو و ریشه درختت را نشانه می گیرد.
این آفت در مقدس ترین چیزهای این عالم هم هست حتّی ولایت، از ولایت خدای متعال بگیر تا ولایت انبیاء و معصومین و مومنین علیهم السلام.
منقول است که در زمان پیامبر مردم از توحید و لا اله الا الله آفت زده شده بودند و وقتی مریض می شدند در خانه می نشستند تا خدا آنها را شفا دهد؛ آفت توحید و خدامحوری، واگذاری همه چیز به خدا و بی توجهی به اسبابی است که همان خدا قرار داده است.
یا وجود آدم های غالی (غلو کننده) از آفت ولایت انبیاء و معصومین است؛
امّا هیچ وقت خداوند از ترس آفت، دست از توحید و لا اله الله بر نداشته است و هیچ وقت معصومین علیهم السلام، از ترس آفت غلو و خداانگاری معصومین و ... از رهبری و امامت و توجه دادن مردم به مقام ولایت دست برنداشته اند.
آفت همیشه هست، فقط در چشم آدم ضعیف آفت بزرگ می شود و در چشم آدم قوی، ثمر.
پدر شدن نعمت است؛ نعمت یعنی یک موجود همه چیزدار به یک موجود ندار1، از خودش چیزی بدهد.
خدا وقتی خلق می کند از خودش و وجودش مایه می گذارد.
پس چیزی که به پدر به نعمت2 عطا می شود بخشی از خدایی خداست.
(مادری هم قطعا همین است لکن من پدر شده ام که این ها را می نویسم، مادر نشده ام که!)
مهربانی خدا وقتی فهمیده می شود که مهربانی پدرانه نسبت به فرزند خود را درک می کنی. قطعا پدری که این مهربانی را درک کرده رحمانیت و رحیمیت خدا را بهتر می فهمد و این قاعده فکر می کنم استثناء بردار نیست، چون تولید نسل و فرزندآوری ناموس خدای متعال است.3
عطوفت، بخشندگی، گذشت و خیلی از صفات دیگر خدای متعال هم در همین میدان به خوبی شناخته می شوند.
حتی وقتی انسان به فرزندش نگاه می کند و لذت می برد که این فرزند نتیجه او و حاصل اوست، مفهوم فتبارک الله احسن الخالقین را بهتر می فهمد و خدای متعال خالقیت و قدرت خلق خود را در بستر خانواده و به دنیا آمدن بچه و بزرگ شدن لحظه به لحظه اش برای انسان بهتر به تصویر می کشد.
هیچ مردی مرد نمی شود تا ازدواج نکند، و مردتر نمی شود جز اینکه پدر شود، و هرچه فرزندانش و عائله اش بیشتر می شود، مردانگی اش بیشتر می شود، خدا را هم بهتر می شناسند، البته اگر دقت کند!
زن هم همینطور، تا ازدواج نکند و مادر نشود، زن نیست، و هرچه مادرتر شود زن تر می شود.
1) همه چیزدار مخالفش می شود بی همه چیز، امّا خب ...
2) نعمت را اگر موهبت و هدیه معنا کنیم، پس باید منعِم و کسی که نعمت می دهد آن نعمت را خودش داشته باشد و اگر بناست چیزی که دارد غیر از وجودش باشد، یعنی چیزی هست در این عالم که خدا نیست. و گمان نمی کنم که الان لازم باشد بیشتر از این با بیان علمی و خشک سخت ترش کنم.
3) حتی ازدواج هم فلسفه اش همین فرزندآوری است، تا جایی که توصیه شده با زنی ازدواج کنید که زیاد فرزند بیاورد.
ماه مبارک رمضان ماه قرآن است و راه های مختلف و متعددی هم برای انس با قرآن معرفی می شود؛ بعضی از این روش ها به ظاهر قرآن فقط می پردازند، مثل جزء خوانی و ترتیل و ...، و بعضی روش ها راه به درک مفاهیم آیات هم می برند.
قرآن یک کُلّ است، یعنی یک ساختمان یا یک شبکه عظیم است که اجزای مختلفی دارد و این اجزاء به شدت با هم مرتبط هستند. شاید نزدیک ترین مثال این ارتباط، ساختمان بدن باشد. بدن انسان به صورت کلی یک چیز واحد است امّا اجزایی دارد که هرکدام با کل بدن ارتباطی انکارناپذیر دارند؛
وقتی می خواهیم قرآن را بفهمیم باید کلّ واحدی را در نظر بگیریم که اجزایی به هم مرتبط اند و برای فهمیدن بعضی از این اجزاء باید ارتباط شان با اجزاء دیگر لحاظ شود؛
چرا که آیات قرآن محکم و متشابه، مجمل و مفصل، مقید و مطلق و در برخی موارد ناسخ و منسوخ دارد و لذا باید برای فهم درست آیات متشابه آنها را ذیل آیات محکم قرار داد و برای اینکه اجمال آیاتی مثل "قل هو الله احد" را بفهمیم آیات مفصل دیگری که به توحید پرداخته اند را بررسی کنیم و قس علی هذا.
درست است که قرآن هفتاد بطن دارد و به بطون عالی و عمیق آن جز وجود ائمه معصومین علیهم السلام راه ندارند، اما این حرف هم خطاست که بگوییم قرآن مطالبی دارد که به هیچ وجه بشر به آنها فهم پیدا نمی کند، اگر این حرف را بپذیریم لاجرم باید بپذیریم که در قرآن نقض غرض صورت گرفته و قرآنی که مایه هدایت بشر است در بعضی قسمت هایش این هدایت گری را ندارد و به دور از ساحت خدای متعال، بگوییم که کاری لغو و بیهوده رخ داده که این آیات نازل شده؛ به راستی اگر قرار بود بشر به فهم آن راهی نداشته باشد چرا باید نازل می شد؟
نمونه خیلی واضح این مساله را در آیات مقطعه می توان دید. حروف مقطعه در قرآن از مسائلی هستند که فهم واضحی از آن برای عموم مردم وجود ندارد و در اکثر ترجمه های قرآن نوشته می شود که "این رازی است بین خدا و پیامبرش" و باز دوباره این سوال تکرار می شود که اگر بناست انسان هیچ فهمی از حروف مقطعه پیدا نکند و رازی ست که فقط بین خدا و پیامبرش است چرا برای همه نازل شده؟
امّا لاجرم انسان به آیاتی می رسد که فهم آنها یا برایش دشوار یا به ظاهر غیر ممکن است، اینجا تکلیف چیست؟
چند پاسخ می توان داد:
اول
انسان نسبت به بعضی آیات قرآن هیچ فهمی پیدا نخواهد کرد!
پنبه این فرض را که زدیم، شاید بعضی آیات آنچنان عمیق باشند که انسان فقط در ظاهرا آن بماند ولی نمی توان گفت کلا به آنها فهم پیدا نخواهد کرد.
دوم
برخی آیات قرآن فقط برای پیامبر است، یا برخی آیات فقط برای علما و دانشمندان یا مثل این تقسیمات!
این هم معلوم شد که غلط است و چگونه می توان قرآنی را که تبیانا لکل شیء است و مایه هدایت همه بشر، اینگونه انحصاری اش کرد؟
بله درست است که اگر روایات معصومین علیهم السلام در تفسیر برخی آیات نبود در فهم آنها به دشواری می افتادیم لکن به صورت کلی نمی توان گفت که بشر هیچ فهمی به آنها پیدا نمی کرد اگر روایات نبودند.
(البته تفاوت زیادی بین معصوم با روایت وجود دارد که تبیینش در جای خودش ان شاالله)
سوم و پاسخ صحیح به سوال اخیر این است که خود قرآن به ما کمک می کند تا آیات سخت و دشوار را بفهمیم، به چه صورت؟ در ادامه توضیح می دهم.
خب تا اینجا سعی کردم که ساختار اصلی قرآن را توضیح بدهم و بگویم که قرآن مثل یک درخت می ماند ریشه ای دارد و تنه ای و شاخه هایی متعدد. اشاره به هر شاخه ای بکنید ولو کوچک، به ریشه و تنه ارتباط معناداری پیدا می کند، به ریشه هم که نگاه بکنید به آن شاخه کوچک ربط دارد؛ پس اوّلا اگر بتوانیم آیاتی را در ابتدا بفهمیم که جزء ریشه و تنه هستند فهم خیلی از آیات دیگر برایمان راحت تر خواهد شد و ثانیا ارتباط آیات با همدیگر را کشف کنیم.
اگر خواستید تا اینجای مطلب را بیشتر مطالعه کنید این چند موضوع را جستجو و بررسی کنید:
تفسیر قرآن به قرآن
روش تفسیری کتاب شریف المیزان
آیات غرر در قرآن
آیات محکم و متشابه
اما برای اینکه در ماه مبارک رمضان تا حدی بتوانیم این ساختار قرآن را درک کنیم چه کنیم؟
در بستر جزء خوانی و ختم قرآن که ثواب زیادی هم دارد می توانید تا حدّی قرآن را موضوع بندی کنید، مثلا بعد از مطالعه جزء اوّل، در یک کاغذ بنویسید که "این جزء به موضوعاتی چون منافقین، داستان حضرت موسی علیه السلام، استکبار شیطان، سجده نکردن شیطان، خلیفه شدن انسان، و ... پرداخته است" حتّی این موضوع بندی را می توانید با توجه به سوره ها، یا حتی صفحات قرآن انجام بدهید، مثلا موضوعات سوره بقره، یا موضوعات صفحه 10 قرآن.
تصور کنید بعد از ماه مبارک رمضان وقتی این نوشته ها را مرور کنید چه اتفاقی می‌افتد؟ به راحتی می توانید به کُلّ قرآن به صورت اجمالی و مختصر تسلط داشته باشید و در فهم بعضی قسمت های قرآن از قسمت های دیگر خود قرآن بهره ببرید؛ در جایی از مومنین اسم برده می شود ولی مفهوم مومنین کامل توضیح داده نمی شود، اما در آیاتی دیگر از سوره ای دیگر، مومنین تشریح می شوند با جزئیات، و این ارتباط به شما کمک می کند که قرآن را بفهمید و البته بهتر بفهمید.
بدانید که این موضوع بندی قرآن را خیلی ها تا به حال انجام داده اند و حتی کتاب ها و سایت ها هم برایش ایجاد شده است که مطالعه آنها مفید است امّا نه به اندازه اینکه خودتان در یک ماه رمضان بتوانید به کُلّ قرآن و اجمال قرآن راه بیابید.
پیام های کوتاه
-
۲۴ مرداد ۹۳ , ۰۰:۵۶دشمن ما